Parang Komiks, Parang Pelikula

Roan arrived in Manila

You are the scriptwriter of your own life, the director.
Pero kung totoo ito, kasindami na siguro ng buhangin sa dagat ang magagandang true-to-life story sa mundo. Ang buhay ay marami pa ring twist. Sa work of fiction, gusto ito ng readers gawa doon nagkakaroon ng makapigil-hiningang pangyayari. Lalo silang nabibitin sa istorya sa mga melodramatic serial in which each episode ends in suspense. Maaaring ang bidang karakter ay may sinagupang halimaw o nakorner ng mga kalaban.
Kaya nga karamihan sa mga serye o nobela sa komiks ay may itutuloy o abangan ang susunod na kabanata.
Kelan lang ay pinakaba ako ng twist sa buhay. Distroso ang kalaban, ang Bagyong Julian. Matapos umatake ni Typhoon Julian at magapi ito, nawala sa area of responsibility ng Pilipinas ang bagyo, buti na lang dahil Agosto 6 ay flight ng PR 319 mula sa Hongkong. At darating ang isa sa pinaka importanteng tao sa buhay ko mula roon. Tuso ang kalaban. Akalain ko ba naman na ang bagyong umalis dito ay doon naman papunta sa Hongkong? What a twist.

In its 5 p.m. weather bulletin, Pagasa said Julian gained more strength as it moved towards the South China Sea.

States and territories with borders on the sea (clockwise from north) include: the mainland China, Macau, Hong Kong, Taiwan, the Philippines, Malaysia, Brunei, Indonesia, Singapore, Thailand, Cambodia, and Vietnam.

At signal number 8 pa raw sa Hongkong.

Nag-email si Roan na noon ay pauwi kinabukasan, puwede raw ma-cancell ang flight gawa ng bagyo. Wait ko raw ang email niya. Hindi ako natulog buong gabi. Umaga, wala pa ring laman ang mailbox. Mula sa Cavite, nagpunta ako sa Manila, pinalinis maige ang bahay, nagpaluto ng mga paborito niyang putahe. Wala siyang call. Hindi ko na binuksan ang email. Dumiretso kami ni Ryan sa airport. Me flight ang PR 319. Arrived. Nakalabas na yata ang lahat ng pasahero pero wala ang hinihintay ko. Sumenyas sa akin ang NAIA police, nag-roving na raw sa loob, wala. Parang huminto sa akin ang oras.
Dumating sila Ensoy. Sakay na ako ng Adventure pero wala pa rin akong imik. Ang bibo at matabil na si Ensoy ay nagparinig. “Hayan, gawa kasi ng gawa ng istoryang may twist.”
Ang malupit na writer ba ay may pakiramdam kung paano niya paikut-ikutin ang karakter o mga tauhan sa kanyang istorya?
Sa dami ng twist na dinanas ko sa buhay ko, binuo ba nito ang pagkatao ko, pinatapang o inilagay lang ako sa alanganing sitwasyon? Kung ako ba ang naging scriptwriter ng buhay ko, magiging perpekto ba ang buhay ko o mawawalan lang ako ng kasiyahan at maraming taong tatapakan? Basta ang alam ko sa istorya ng buhay ko, gusto ko ay laging happy ending sa bawat episode. Dininig ang panalangin ko dahil dumating din ang bida, sakay ng PR 301 1315H, Agosto 7. Ang daming tao nuon sa airport, nakisabay pa ang shooting ni Judy Ann Santos. Me komiks na, me pelikula pa.
At minsan pa ay sinulyapan ko ang magagandang lokasyon o setting na hindi lang basta drowing, buo ang karakter. At siya mismo ang scriptwriter ng kanyang buhay.

WELCOME HOME, ROAN!

Roan in Australia

Everyday is a journey, and the journey itself is home.

Dumating na ang isa sa pinaka importanteng tao, ang dahilan kung bakit patuloy akong naglalakbay sa mundo ng pangarap.
Sakay ng PR 301, galing sa Hongkong ay lumabas sa arrival area ang pinakamagandang drowing na nakita ko. If you are a lover of beauty you never miss a chance to see her.
Kagaya ng paglalarawan sa Plato’s Philebus, “Beauty is symmetry and exactness.” The measure of beauty was structured and related to intelligence.
Para sa akin at sa lahat ng nagmamahal ay siya ang eksaktong depinisyon ng kagandahan. Pinatunayan niya, nothing is impossible to the man who can will. Naging iskolar sa Pamantasan ng Lungsod ng Maynila, ginawa niyang araw ang gabi, naging working student. Pagka-graduate sa kursong Hotel and Restaurant Management at Tourism ay naging regular employee sa Manila Hotel. Sa edad na 22 ay Hotel Secretary na sa Starcruise Gemini, isang luxury ship that travels around Malaysia, Singapore, Vietnam, Thailand, Hongkong, Australia.
To all her itinerary, her beauty then transforms into a more definite quality. Maligayang pagbabalik. Laging kaakibat ng kasiyahan ang kagandahan. Ang ganda ay may pakiramdam.

Malikhaing Pagsulat

Creative writing is all about richness of ideas and originality of thinking.


Ang mga nursery rhyme na paulit-ulit na binibigkas ng mga paslit ay nakakapukaw ng interes at kamalayan sa malayang daigdig ng isang bata. At kahit sinong bata sa lahat ng panahon ay kayang bigkasin ng paulit-ulit ang tulang ito : Twinkle twinkle little star, how I wonder what you are? Up above the world so high , like a diamond in the sky.

Nursery rhymes bring back fond memories of your childhood.

Noong maliit ako ay may paborito akong tula na ganito ang linya: Ako'y tutula, mahabang-mahaba, abot sa Quiapo tapos na po. Ang tulang iyon siguro ang naging inspirasyon ko bilang pambato ng eskuwela sa on-the-spot poetry writing contest. Naalala ko noon na sa bawat panalo ay ipinapaskel sa poste ng eskuwela ang pangalan ko. Pakiramdam ko nga pag-aari ko na ang posteng iyon. Sino ba naman ang hindi mananalo kung sa bawat kontes na salihan ko ay laging kasama ang paksa tungkol sa tree o puno. Paulit-ulit. Kumbaga kabisado ko na. Kahit nakapikit pa. May konting gulang din naman ako. Kung dati ay tungkol sa punong mangga ang sinulat ko, puno naman ng santol. Paulit-ulit. Hindi ko alam na pumasok na pala iyon sa akin senses, nagkaroon ako ng pandama, nadinig ko ang bulong ng dahon, nakita ko ang buhay sa puno at nalasahan ko ang bungang hindi pa tumutubo.

Imagination gives life excitement, it keeps things interesting. A good step for problem solving.

Huwag hayaang ikahon ang imahinasyon ng mga bata.

Let their creative soul fly.

Malikot na Isip

For many children creativity is first expressed through fantasy. Sa paglalaro, they make the world closer to what they want to be.

Makulay ang mundo ng mga bata, parang Komiks. Malikot ang guniguni. Madalas ding takutin ang sarili. Siya si Supekid tagapagtanggol ng mga api, kalaban ng masasama at kampon ng dilim. Masarap balikan ang pagiging bata. Noong maliit pa ako ay nakakakita ako ng maliliit na tao na tumatakbo sa paligid ng bahay. Para akong baliw na laging tinitingnan ang ilalim ng tsinelas ko sa pangamba na baka natapakan ko ang maliliiit na taong iyon. Lumaki ako sa tahanan na maraming bawal. Bawal lumabas dahil may nangunguha ng bata at iluluto sa malaking kawali. Maraming anyo ng panakot. Matulog nang maaga dahil may gumagalang bampira. Maraming tanong na bakit sa isip na ang sagot ay bakit din. Bakit ako patatalo sa takot. Ako si Sputnik. "Balatong, balatong piniritong tutong...nagkalutong-lutong", sabay sigaw ng, "Sputnik!" Paano ko makakalimutan noong bumuo ako ng grupo ng mga rebeldeng bata para batuhin ang mga naglalakihang manikin sa eskaparate ng Toppers sa may Taft, mga manikin na ayon sa sabi-sabi ay nagiging bampira sa gabi. Ang tapang ko. Bago pa man tumapang ay natuto na akong matakot.

CONDOM cartoons

Norman Isaac

Jun Aquino

Roy Basilio

The ABC of AIDS prevention: Abstinence. Be mutually faithful. Consistent and correct use of Condom. Ang letrang A ay praktisado na ng mga pari. Ang B ay para sa mga magkasintahan at mag-asawa. Ang C ay para sa mga bading o men sex with men at commercial sex worker
Ang condom ay isa sa epektibong paraan ng contraceptives at pag-iwas sa sakit dulot ng pagtatalik. Maging mga Ancient Egyptian men noon pa man ay gumagamit na ng linen sheath bilang proteksiyon sa sakit. Ang mga Intsik naman ay gamit ang oiled silk paper na pambalot sa maselang bahagi para maiwasan ang impeksiyon. Noong ika-16 siglo, naging epidemya sa Europa ang venereal disease na syphillis, at dito iminungkahi ng isang Italyanong duktor na gumamit ang lalaki ng linen bag na ibinabad sa solusyon ng asin at herb bilang proteksiyon sa nakahahawang sakit. Ika-18 century noon nang simulan gamitin ang linen at silk na condom, ganoon din ang sheaths na gawa sa goat's guts. Isa pang gut condom ang inimbento ng English Army na si Dr. Colonel Quondam. Noon pa man ay may ebidensiya na sa panulat nila Marquis de Sade, Casanova at James Bowell tungkol sa lalaking may suot na condom. Pinalagay na ito ay kahanga-hangang imbensiyon dahil maging ang bombang nukleyar ay hindi kayang pasabugin ang kumakalat na sakit ng panahon. Makikita sa itaas ang waging cartoon ni Norman Isaac ng Manila Bulletin tungol sa HIV prevention sa AIDS Media Awards noong 2002. Ang lalaking sinukluban ng condom ni Jun Aquino. At ang mga umaatakeng virus sa safer sex concept ni Roy Basilio. Ang mga kuhang larawan ay mula sa kalendaryo ng AIDS Society of the Phiippines.

Pagbubuntis

"The power of population is definitely greater than the power of the earth to produce subsistence for man."
Minsan na itong sinabi ni Thomas Malthus. Ang dami na ngang pamilyang nagugutom gayong parang insekto sa bilis ang pagdami ng tao. Lubhang nakakaalarma ito lalo na sa mga naghihirap na bansa. Ang pagbaba ng moralidad, kawalan ng disenteng trabaho, pang-aabuso sa kapaligiran ay dahil diumano sa parang lobong hinihipan na pagdami ng tao. Sabi ng babaing ayaw magbuntis pero taun-taon ay nanganganak ay disgrasya lang daw ang pagkakabuntis sa kanya. Gaano naman kasakit kapag sinabing disgrasya ka lang na lumitaw sa mundo. Wala pa ring malinaw na programa para sawatain ang population bomb, lalo pa nga at tinututulan ng simbahan ang artipisyal na paraan sa birth control. Sure, new life is always welcome and a source of joy. The more, the merrier. Iyon ay kung kayang bumuhay ng pamilya. Kundi, magpapalaki ka lang ng potensiyal na kriminal, prostityut at propesyunal na iskuwater. Sabi nga ng isang nanay na nakitang nag-aagawan sa pagkain ang mga gutom na anak, kung puwede nga lang bang ibalik sa tiyan ang anak ginawa na niya. Para rin itong prinsipyo ng toothpaste na kapag inalis mo na sa tube hindi na puwedeng ibalik. Sa mga taga-komiks at iba pang medyum ng malikhaing pagsulat ay may ibang klase nang pagbubuntis na imbuwes na magpahirap ay nagpapayaman pa------ang pagbubuntis ng ideya. Binubuntis ang story concept hanggang sa tuluyan na siyang ipanganak sa mundo.

Lagalag

I walked into life with the spirit of creative people unto me.
Isang mahabang paglalakbay kung saan ako nakakita ng mga taong lumilipad, kabayong nagsasalita, magic. Trabaho palibhasa ng mga manunulat sa komiks ay ipakita ang hindi nakikita ng iba. Lumikha ng bagay mula sa wala. Gumawa ng mahika. Tingnan ang mundo ng patagilid. Pagandahin ang mga bagay na pangit. Pagkabit-kabitin ang mga elemento. At para ipakita sa atin na bukod sa ating mundo ay may iba pa palang mundo, at may iba pang uri ng mga nilalang. Ang komiks na isinalarawan bilang makulay at kawili-wiling babasahin ay lalo pang pinaghusay ng mga dibuhista sa komiks. Kahanga-hanga ang mga hagod at pitik ng brush ng mga artist na nagpapagalaw sa eksena, nagbibigay buhay sa karakter. Nasa mga kamay ng alagad ng sining ang esensiya ng pagiging malikhain. Sa mundo ng pagsusulat ay natuto akong maging lagalag, kung saan-saan nakakarating ang utak. Umikut-ikot sa bundok, tumawid sa ilog, tinawid ko pati bawal.Nag-iba ang tingin ko sa mundo. I see the world in different angle. Nag-iba ang tingin ko sa tao. I understand people in a much higher level. At sa bawat lakad ko ay parati pa ring natitisod. Ang road map ay makinis pero sa totoong buhay ito ay lubak-lubak. Dito ako nadapa at dito rin natutong bumangon. Ang mundo pala ng literatura, sining, komiks pati na buhay mismo ay nagiging napakayaman at makahulugan dahil sa paglalakbay. Life is a continous journey. I write about story of life but life writes my story. Sa creative journey na ito saan ba talaga patungo? Saan man makarating tinitiyak ko sa iyo doon magkakahalaga ang buhay mo, natin.